N-VA TEGEN DEMOCRATIE

Op haar congres van 45 mei 2002 te Leuven, heeft de ‘democratische’ partij van Geert Bourgeois, de NVA, zich ondubbelzinnig tegen de volksoevereiniteit en voor de particratie uitgesproken. Hieronder de passage uit de congrestekst:

“Voor de NVA wordt de democratie niet versterkt door het uithollen van de functie van de volksvertegenwoordigende organen ten voordele van de invoering van vormen van "directe" democratie zoals het referendum of de rechtstreekse verkiezing van de burgemeester. Het resultaat hiervan is immers dikwijls schijndemocratie waar de toon aangegeven wordt door emotie en platte stemmingmakerij.

Politici moeten hun verantwoordelijkheid nemen in plaats van die terug te schuiven naar het volk. "Directe" democratie als manier om inspraak te organiseren is voor de NVA bijgevolg slechts een uitzonderlijke mogelijkheid, namelijk om voorafgaand aan de politieke besluitvorming een beslissing te nemen over een algemeen principe.

Natuurlijk is democratie meer dan af en toe gaan stemmen. Inspraak van zowel de georganiseerde als ongebonden burger is mogelijk via adviesraden. Zulke adviesraden moet men, op alle beleidsniveaus, reglementeren en (her)waarderen, zonder een inefficiënt overaanbod te creëren.”


GEEN DEMOCRATIE IN EKEREN

De stad Antwerpen wil in de deelgemeente Ekeren een opvangcentrum inplanten voor ontspoorde jongeren. Ekeren is, zeer tegen de zin van de meeste inwoners van dit polderdorp, gefusioneerd met Antwerpen. Het opvangcentrum moest op Antwerps grondgebied komen, en de keuze viel op deelgemeente Ekeren, waar ook al een asielcentrum is ingeplant. Op 19 december hebben burgemeester Detiège (SP.A) en minister Vogels (Agalev) het plan tegenover een tweehonderdtal inwoners verdedigd. Dat gebeurde zonder veel succes. Belangwekkend was dat Vogels verwees naar het NIMBYsyndroom, om te verantwoorden dat zo’n instelling kan en moet ingeplant worden tegen de wil van de bewoners:
«Moesten we dan eerst een referendum organiseren? Denkt u dat er één gemeente of buurt is, die dan akkoord zou gaan met een jeugdinstelling in hun achtertuin? Iedereen is het er over eens dat we nood hebben aan opvangruimte voor jongeren die in de criminaliteit dreigen te belanden, maar niemand wil het in zijn wijk. Als politicus moet je ook bij dit soort beslissingen je verantwoordelijkheid durven nemen» (Het Laatste Nieuws, 20 december 2002). Vogels kiest op deze manier al jaren consequent voor de ‘politieke moed’ en tegen de democratie.

Over het NIMBYeffect vindt men een hoofdstuk in het boek van Bruno Frey ‘Not just for the Money’(Cheltenham: Edward Elgar Publ.1997). Frey en zijn groep bestudeerden hoe de bevolking van het Zwitsers dorp Wolfenschiessen, reageerde op de plannen om op het grondgebied van die gemeente een opslagplaats voor nucleair afval in te planten. Zij vonden dat de bereidheid van de bewoners, om dit offer te brengen voor het algemeen nut, sterk afhing van de ingeschatte risico’s, en ook van de besluitvormingsprocedure (indien die rechtmatig wordt bevonden, stijgt de bereidheid om de inplanting van de opslagplaats te accepteren). Daarentegen doet een aanbod voor compenserende financiële vergoedingen die bereidheid dramatisch dalen (omdat zulks door de inwoners als een poging tot morele omkoping wordt gezien). De bewoners van Wolfenschiessen hadden, in tegenstelling tot de bewoners van Ekeren, het recht om langs directdemocratische weg de inplanting van de opslagplaats te weigeren. Ze hebben uiteindelijk de inplanting geaccepteerd, nadat op volksvergaderingen geologen kwamen uitleggen dat Wolfenschiessen objectief de meest geschikte plek was.

Natuurlijk heb je in een zaak als die van het opvangcentrum in Ekeren, te maken met het resultaat van een jarenlang democratisch deficit, dat niet op ééntweedrie valt goed te maken. De Zwitsers hadden, via een referendum, gekozen voor het verder gebruik van kernenergie; het logisch gevolg is, dat dan ook ergens een opslagplaats voor nucleair afval wordt geïnstalleerd. De Belgische bevolking heeft daarentegen nooit ja of nee kunnen zeggen tegen de massale immigratie, die door de politieke klasse tijdens de laatste decennia op gang werd gebracht (het cliënteel in het opvangcentrum zal naar verwacht zeer overwegend allochtoon zijn). Evenmin hebben de bewoners van Ekeren ooit ja of nee kunnen zeggen tegen de fusie met Antwerpen. Best mogelijk dus, dat de bevolking van Ekeren niet de gevolgen wil dragen van beslissingen, die niet de hunne zijn. Maar eens zullen mensen als Mieke Vogels toch de duivelse cyclus, waarbij voorbije antidemocratie de verantwoording oplevert voor weer nieuwe antidemocratie, moeten doorbreken. En het volk laten beslissen, zoals dat hoort in een democratie. Ondertussen wil het Vlaams Blok in het democratische gat springen.

Blijkens een bericht in de Gazet van Antwerpen (26 dec. 02) wil deze partij een districtsreferendum uitlokken over de omstreden inplanting. De partij zal eind januari een voorstel doen in de districtsraad. Nog nooit vond er een referendum plaats in een van de Antwerpse districten. Volgens Filip Dewinter, kan het referendum er komen, ook als de Antwerpse gemeenteraad het idee afwijst (wat uiteraard te verwachten valt).
"De gemeentewet bepaalt dat 3.000 Ekerenaren daarvoor een petitie moeten ondertekenen", aldus Dewinter.

Indien dit referendum doorgaat, zou het om een dubbele primeur gaan: het eerste referendum in Antwerpen, en het eerste referendum op districtsniveau.

F.OberholzerGee e.a. ‘Panik, Protest und paralyse. Eine empirische Untersuchung über nukleare Endlager in der Schweiz’ Schweiz. Zeitschr.f. Volkswirtschaft u. Statistik 131, 147177 (1995)